فصل چهارم کاوش در گورستان ده‌پایین/ ارتباطات فرهنگی-تجاری با محوطه‌های جنوب شرق ایران
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، رضا ناصری سرپرست هیأت باستان‌شناسی 30 مهر 1401، با اعلام این خبر و با اشاره به انجام فصل چهارم کاوش‌های نجات‌بخشی گورستان باستانی ده‌پایین (ده دومن) گفت: این گورستان در استان کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان دنا واقع شده که در قالب پروژۀ کاوش‌های نجات‌بخشی محوطه‌های در خطرِ پشت سد خرسان در 5 ترانشه 5 در 5 مورد کاوش قرار گرفت.
او از اهداف مهم کاوش گورستان‌ده‌پایین، در کنار نجات بخشی و نمایاندن آثار باقیمانده تا پیش از آبگیری سد به ارائه گاهنگاری نسبی و مطلق گورستان، شناخت شیوه‌های تدفین و ساختار گورها و شناسایی ارتباطات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مردمان این گورستان اشاره کرد و افزود: در این فصل شش گور کلان سنگی مورد کاوش قرار گرفت که به دو گونه تقسیم می‌شوند.
این باستان‌شناس اظهار کرد: نوع اول شامل گورهای با پوشش تخت با سنگ‌های بزرگ و درب ورودی است که بزرگی برخی از آنها تا 5 متر می‌رسید و نوع دوم از نوع پوشش جناغی است که تخته سنگ‌های به صورت جناغ‌های در چهار ردیف روی گور را می‌پوشانده‌اند.
ناصری تصریح‌کرد: یافته‌های درون گورها شامل بقایای استخوان انسانی و جانوری، ظروف سفالی، ظروف سنگ مرمری، ظرف سنگ صابونی، ظروف مفرغی، سرگز مفرغی، تبر مفرغی، خنجر مفرغی، ابزار آلات مفرغی و مهره‌های سنگ عقیق است.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی، یکی از مهمترین ویژگی این گورستان را ارتباطات فرهنگی-تجاری و تشابهات سبک‌شناختی هنر در این گورستان با محوطه‌های جنوب شرق ایران طی هزارۀ سوم پیش از میلاد دانست که می‌توان از مطالعه بروی برخی آثار کشف شده این گورستان به‌مانند سنگ مرمرها، ظروف فلزی و بخصوص ظرف سنگ صابون به آن اذعان کرد.
این باستان‌شناس گفت: تاریخ‌گذاری یافته‌های فصل چهارم و فصول گذشته نشان از آن دارد که از 4500 تا 2650 سال پیش در این گورستان تدفین انجام می‌شده است و مواد فرهنگی آن را می‌توان مربوط به دوره عیلام دانست.
