فصل چهارم مطالعات باستان‌شناسی محوطۀ ویرانشهر/ کشف بنایی یادمانی با کاربری مذهبی یا حکومتی
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی وگردشگری، میثم لباف خانیکی سرپرست هیئت باستان‌شناسی 5 آذر 1401 با اعلام این خبر گفت: بررسی و کاوش باستان‌شناسی این محوطه که از سال 1398 آغاز شده، نشان داده که ویرانشهر در دوران اشکانی و ساسانی مسکون و در ناحیۀ درۀ اترک دارای مرکزیت سیاسی و اقتصادی بوده است.
این باستان‌شناس افزود: این سکونتگاه به وسعت 14 هکتار با دیواری دفاعی محصور می‌شده و در گوشۀ شمالی آن بخش محصور دیگری قرار داشته که احتمالاً به عنوان ارگ، مقر حاکمان این سکونتگاه را تشکیل می‌داده است.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی تصریح‌کرد: بر اساس بررسی بقایای معماری و شواهد سطحی، برج‌هایی به فواصل متوالی در طول دیوار تعبیه شده بود و سازه‌های معماری خرد و کلان در داخل محوطه برپا بوده‌اند که امروزه به صورت تپه ماهورهای نامنظم در پهنۀ محوطه قابل مشاهده‌اند.
او افزود: کاوش‌های باستان‌شناسی فصل چهارم، در ادامۀ کاوش‌های فصول پیشین در سه ناحیۀ دروازۀ غربی، تپۀ جنوبی و میانۀ محوطۀ ویرانشهر تمرکز یافت.
لباف خانیکی با بیان اینکه در نتیجۀ کاوش فصل جاری ساختار دروازه، شامل معبر ورودی و برج‌های مکعب مستطیل شکل جانبی مورد شناسایی قرار گرفت گفت: کاوش باستان‌شناسی در تپۀ جنوبی نیز نشان داد که در این بخش از محوطه بنایی یادمانی با کاربری مذهبی یا حکومتی برپا بوده و ساختار آن از دیوارهایی خشتی به پهنای 3 متر بهره می‌برده است.
او تصریح‌کرد: همچنین گمانه‌زنی در بخش میانی محوطۀ ویرانشهر از وجود بقایای معماری در این ناحیه از محوطه پرده برداشت.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی گفت: نتایج مقدماتی کاوش فصل چهارم محوطۀ ویرانشهر حاکی از آن است که این سکونتگاه به فراخور اهمیت سیاسی و دفاعی درۀ اترک در دورۀ اشکانی و ساسانی یکی از مهمترین مراکز جمعیتی ناحیۀ شمال شرق ایران محسوب می‌شده و شاهد رویدادهای تاریخی تعیین کننده‌ای در این منطقه بوده است.
لباف خانیکی در پایان افزود: ادامۀ کاوش‌ها در این محوطۀ تاریخی، اطلاعات ارزنده‌ای در باب تاریخ معماری ایران و نیز سنت‌های سفالی خراسان در دوران تاریخی را در اختیار پژوهشگران قرار خواهد داد.
