گروه پژوهشی میراث طبیعی
گروه پژوهشی میراث طبیعی که از اردیبهشت سال 1396 به عنوان یک گروه مستقل فعالیت خود را در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آغاز نموده است، با رویکردی میان رشته‌ای اعم از دانش ژئومورفولوژی، زمین‌شناسی، باستان‌شناسی، اقلیم‌شناسی، محیط‌زیست و دیرینه‌شناسی و با چارچوبی سیستماتیک به‌دنبال پژوهش و تحلیل‌های محیطی در مباحث کلان زیر میباشد:
- نقش پدیده‌های طبیعی مانند غارها در شکل‌گیری زیستگاه‌های اولیه انسان به جهت استفاده آدمی از این پدیده‌ها، چنانچه دارای ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد بوده و نشانه‌هایی از رویداد یا تحول ویژه در حیات انسانی باشند؛
- نگرشی ژرف‌تر و وسیع‌تر پیرامون زیستگاه‌های انسانی، از زیستگاه‌های اولیه بشر نخستین تا کلان شهرهای مدرن امروزی و دیگر سازه‌های بشری که حاصل چالش بین انسان و طبیعت برای فراهم آوردن ملزومات حیات آدمی بوده‌اند که همواره دارای نشانه‌های متعددی از اثرات مستقیم زیست بوم به‌عنوان عامل اصلی کنترل‌کننده ترکیب، شکل اجزا و مصالح تا طراحی و سامان‌دهی کلی آن هستند؛
- شناخت و بررسی تمامی عوامل و نشانه‌های پدیده‌های طبیعی مؤثر در پیدایش و شکل‌گیری زیستگاه‌ها و تمدن‌ها از گذشته تا حال و آنچه موجب توسعه و تکامل آن‌ها از یک سو یا محدودیت و محو آن‌ها از سوی دیگر گردیده است؛
- عوامل طبیعی مؤثر در مهاجرت‌های دائمی اقوام و گروههای کوچک و بزرگ انسانی از روزگاران کهن تا امروز و یا کوچ‌نشینی در ارتباط با عوامل آب و هوایی و شرایط اقلیمی و سایر متغیرهای زیست محیطی؛
- زیست‌بوم تمامی گیاهان یا جانورانی که از ویژگی‌های یک منطقه خاص جغرافیایی باشند و یا به جنس و گونه‌ای با خصوصیات منحصر به‌فرد تعلق داشته باشند، اعم از جانورانی که دائماً در محدوده جغرافیایی خاصی زندگی کنند و یا آن‌هایی که مهاجر هستند، ولی از مسیرهایی ویژه عبور می‌کنند. از منظر نقش و جایگاه این زیست‌بوم‌ها در معیشت، باورها و اعتقادات و یا دیگر جنبه‌های زندگی انسانی، به‌عنوان میراث طبیعی محسوب می‌شوند. مناطق رویش مجموعه‌ها و یا گاهی گونه‌های ارزشمندی از گیاهان دارویی از نمونه‌های بارز این تعریف هستند؛
- گاهی میراث طبیعی عنصری است از عناصر معمول طبیعی که عموماً به سبب شکل طبیعی ویژه، محل خاص قرارگیری و یا نوع کاربری آن دارای جایگاه و نقش فرهنگی ویژه‌ای است. در اغلب موارد شکل خاصی در ذهن مردمان در سالیانی بسیار دور، تداعی کننده نشانه‌ای از باوری کهن بوده است.
این گروه در راستای پژوهشهای بنیادی، توسعه‌ای کاربردی و برگزاری سمینارها، همایش‌ها و نشست‌های علمی و تخصصی در راستای تحقق اهداف توسعه گردشگری پایدار و کمک به ارتقاء فرهنگ و دانش فنی و تخصصی در امور میراث طبیعی گام برمی‌دارد. انجام پژوهشهای مربوط به موضوعات کلان گروه پژوهشی میراث طبیعی، براساس برنامههای ارائه شده سازمان و روابط و مبادلات فرهنگی دولت جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها به ویژه کشورهای همسایه که مشترکات فرهنگی یا طبیعی بیشتری با ایران دارند، شناخت و معرفی مصادیق میراث طبیعی کشور، تهیه اطلس میراث طبیعی کشور، بانک اطلاعاتی رایانهای و پایگاه میراث طبیعی ایران در شبکه جهانی اینترنت، همکاری و هماهنگی با پژوهشکدهها و دیگر گروههای مستقل پژوهشی در راستای تبادل وانتقال دانش و دستاوردهای پژوهشی انجام شده و برنامهریزی برای پژوهشهای آتی و همچنین یافتن دادهها و راهکارهای جدید و ارائه طرحهای پژوهشی تلفیقی و در نهایت رسیدن به یک شناخت کلی و جامع از میراث طبیعی کشور. میراث طبیعی، از سال 1996، روابط و مناسبات متقابل آدمی با محط زیست پیرامونش، به عنوان چشم‌اندازهای فرهنگی که تلفیقی از عملکردهای طبیعت و بشر هستند و نشانگر تکامل جامعه انسانی می‌باشند را مورد توجه و بازنگری قرارداده است.
رئوس شرح وظایف پژوهشی میراث طبیعی
- انجام پژوهشهای مربوط به موضوع گروه پژوهشی میراث طبیعی در خارج از ایران براساس برنامههای ارائه شده سازمان،
- روابط و مبادلات فرهنگی دولت جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها به ویژه کشورهای همسایه که مشترکات فرهنگی یا طبیعی بیشتری با ایران دارند،
- شناخت و معرفی مصادیق میراث طبیعی کشور،
- تهیه اطلس میراث طبیعی کشور،
- بانک اطلاعاتی رایانهای و پایگاه میراث طبیعی ایران در شبکه جهانی اینترنت،
- همکاری و هماهنگی با پژوهشکدهها و دیگر گروههای مستقل پژوهشی در راستای تبادل وانتقال دانش و دستاوردهای پژوهشی انجام شده و
- برنامهریزی برای پژوهشهای آتی و همچنین یافتن دادهها و راهکارهای جدید،
- ارائه طرحهای پژوهشی تلفیقی و در نهایت رسیدن به یک شناخت کلی و جامع از میراث طبیعی کشور
