مدیریت مردم شناسی
الف. تاریخچه
خاستگاه تأسيس نخستين نهاد مرتبط با مطالعات مردمشناسي در ايران، به تأسيس فرهنگستان ايران در سال 1314 باز مي‌گردد. شكل‌گيري اين فرهنگستان كه متأثر از گفتمان شناخت فرهنگ و تمدن ايراني و احياي هويت ملي وابسته به آن بود، با توجه به چشم‌اندازها و حوزه‌هاي گوناگوني همراه بود، كه فرهنگ و تمدن ايراني را در طي تاريخ و در گستره جغرافياي زندگي اقوام ايراني متجلي مي‌نمود. فرهنگستان مذكور كه به رياست محمدعلي فروغي شكل يافت، واژه Anthropology را به مردمشناسي ترجمه نمود و در اين ترجمه، متأثر از گرايش‌هاي زباني باستان‌گرا، در برابر واژه Anthropos به معني انسان، واژه كهن مردم را پيشنهاد كرد. بر این اساس تاريخ شکل گیری نهادهای پژوهشی مردمشناسي ايران با تأسيس فرهنگستان مقارن است و بر این مبنا مقطع آغازين فعاليت‌هاي نهادي در مطالعات مردمشناسي ايران را بايد سال 1315 دانست .با تأسيس اداره كل هنرهاي زيبا در سال 1329، يكي از هشت گروه مستقل اين اداره، اداره موزه‌ها و فرهنگ عامه نام گرفت و با وجود فقدان ارتباط نزديك ميان موزه مردمشناسي و اداره فرهنگ عامه، هر دوي آنها زيرمجموعه اداره كل هنرهاي زيبا شدند.
پس از پيروزي قيام مردم ايران و انقلاب اسلامي در سال 1357، نام وزارت فرهنگ و هنر به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تغيير يافت و مركز پژوهش‌هاي مردمشناسي و فرهنگ عامه در چارچوب اين وزارتخانه به مطالعات خود ادامه داد. در سال 1367، مركز مردمشناسي زير نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالي قرار گرفت. در سال 1368، سازمان ميراث فرهنگي كشور از ادغام يازده اداره كل تأسيس گرديد و يكي از اين ادارات كل، مركز و موزه مردمشناسي، تابع وزارت فرهنگ و آموزش عالي شد در سال 1369 شوراي گسترش آموزش عالي با تبديل مركز پژوهش مردمشناسي به »پژوهشكده مردمشناسي«موافقت كرد و نام مركز پژوهش مردمشناسي، به پژوهشكده مردمشناسي تغيير يافت.
در سال 1373 سازمان ميراث فرهنگي كشور زير نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي قرار گرفت. در سال 1384 نیز پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري تأسيس شد. در اين دوره (1371 به بعد) پژوهشكده مردمشناسي داراي سه گروه مطالعاتي با نام‌هاي گروه آرماني - آييني، گروه زيستمحيطي و گروه اجتماعي شد.
ب. وظایف پژوهشکده
- انجام مطالعات مردمشناسی در زمینههای مرتبط با میراث فرهنگی، گردشگری و هنرها و صنایعدستی
- شناخت منابع، تقويت هويت ايراني و روشن ساختن جايگاه عناصر فرهنگي کلیدی در يكپارچگي اقوام ايراني
- توليد و انتشار دانشنامههاي موضوعي و تخصصي چون دانشنامه آيين، پوشاك، غذا، ورزش و غيره.
- توليد و انتشار اطلس مردمنگاري ايران با تمرکز بر سياستهای راهبردي و طرح آمايش سرزمين
- انجام مطالعه در زمینه توسعه پایدار و كمك به برطرف ساختن چالشهايي چون مشكلات زيستمحيطي به كمك دانش بومي و فرهنگي مردم و شناخت بافت تاريخي- فرهنگی و محلي مناطق مختلف كشور.
- انجام فعاليت‌هاي تحقيقي در زمينه‌هايي چون بحران خشكسالي و كمبود آب، آلودگي محيط زيست، تصادفات جادهاي و فرهنگ ترافيك و غیره...
- تهيه و توليد اطلس مردمنگاري ايران و غيره
- انجام پژوهشهای مردمشناسي كاربردي و مطالعات زيست محيطي، با تمرکز بر رابطه انسان و طبيعت و حفظ طبيعت و ميراث طبيعي.
- بررسي راههاي انتقال ميراث فرهنگي با تاکید بر تعامل میان نسلی و تداوم فرهنگ ایرانی در نزد نسلهاي آينده.
- مطالعه مردم شناختی در زمینه ایران فرهنگی و شناخت، معرفی و تقویت روابط تاریخی و فرهنگی کشورهای این حوزه که دارای مراسم مشترک به شمار میآیند.
ج. ساختار پژوهشکده
پژوهشکده مردمشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قدیمیترین مرکز مطالعات علوم اجتماعی ایران و یکی از نخستین مراکز پژوهشی در زمینه مردمشناسی در خاورمیانه است. این پژوهشکده از گذشته تاکنون مطالعات مردمشناسی در حوزه علوم انسانی مرتبط با میراث فرهنگی ایران را نمایندگی میکند. این پژوهشکده دارای سه گروه مطالعاتی است.
